خبرگزاری «حوزه»، همزمان با آغاز ماه محرم، ماه حزن واندوه شیعیان حضرت سید الشهداء(ع)،  مطالبی در چندین شماره با عنوان منبر اقتصاد مقاومتی از محمد جواد توکلی از اساتید اقتصاد، با موضوع «اقتصاد مقاومتی در عاشورا» تقدیم علاقه مندان می شود:

• وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ (الأنفال:60).
• وَلَنْ یجْعَلَ اللَّهُ لِلْكَافِرِینَ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ سَبِیلاً(النساء:141).

اهمیت استقلال اقتصادی جامعه اسلامی

در آیات و روایات تاکید زیادی بر اهمیت استقلال اقتصادی جامعه اسلامی شده است. هر چند آیه واعدوا لهم مااستطعتم من قوه (انفال:60) به ظاهر به جنگ مرتبط است، ولی بر اساس نگاه مفسران مضومنی عام دارد و بر این نکته تاکید دارد که مسلمانان باید تمامی ابزارهای قدرت را در اختیار داشته باشند که یکی از آنها ابزار قدرت اقتصادی است.

قاعده نفی سبیل

در آیه لن یجعل الله للمومنین علی الکافرین سبیلا به صراحت هر گونه زمینه نفوذ اجانب بر مومنان و از جمله نفوذ اقتصادی نفی شده است. در آیه دیگری از رکون و اتکاء به اجانب نهی شده است: وَلاَ تَرْكَنُوا إِلَى الَّذِينَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّكُمُ النَّارُ وَمَا لَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ أَوْلِيَاءَ ثُمَّ لاَ تُنصَرُونَ(هود:113).

اهمیت حفظ امنیت جامعه اسلامی

یکی از ثمرات شکل گیری یک اقتصاد مقاوم تحقق امنیت اقتصادی جامعه است. اسلام نسبت به ضرورت تحقق امنیت جامعه از جمله امنیت اقتصادی آن تاکید زیادی دارد.

• خداوند متعال در آیه «وَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً قَرْيةً کانَتْ آمِنَةً مُطْمَئِنَّةً يأْتِيها رِزْقُها رَغَدًا مِنْ كُلِّ مَكَانٍ» (نحل: 112) با ذکر سه ویژگی امنیت، اطمینان و فراوانی نعمت‌ها؛ فراهم شدن رزق و روزی فراوان که متناظر با رشد اقتصادی است، اطمینان را مترتب بر امنیت می‌داند.[1]
• حضرت ابراهیم (ع) نیز در دعای خود در مورد شهر مکه امنیت را مقدم بر رزق که ناظر به رشد و فراوانی تولیدات است، می‌داند. (بقرة:126 ).
• [2]حضرت یوسف (ع) نیز با درک اهمیت مساله امنیت، به پدر و مادر و برادران خود گفت: وارد مصر شوید که ان شا الله در امنیت خواهید بود (یوسف: 99)[3].
• یکی از مشخصه‌های زمان ظهور حضرت ولیعصر امنیت بالای جامعه است. در روایات تاکید شده که افراد حتی زنان با امنیت کامل از یک نقطه تحت حاکمیت اسلام به نقطه دیگر نقل مکان می‌کنند بدون اینکه نگرانی داشته باشند.

اقتصاد مقاومتی الگویی از اقتصاد اسلامی

اقتصاد مقاومتی اندیشه‌ای است که برخواسته از آموزه‌های اقتصادی اسلام است. اسلام با دستورات خود تلاش می‌کنند که معیشت افراد و اقتصاد جامعه شکننده نباشد. اسلام برای مقابله با شکنندگی معیشت افراد دستورالعمل‌های دقیقی دارد. اسلام سعی می‌کند با تقویت فرهنگ کار و تلاش افراد را به تولید نافع در جامعه به منظور تامین مخارج خود و توانمندی برای انفاق در راه خدا فراخواند. البته اسلام در زمینه مصرف اصل را بر اعتدال و صرفه جویی می‌گذارد تا افراد بتوانند مازاد اموال خود را نیز برای کمک به دیگران انفاق کنند. اسلام با ایجاد این سبک زندگی سعی می‌کنند که معیشت افراد به واسطه حرص و طمع زیاد، مصرف‌گرایی و همچنین فراموشی دستگیری از دیگران شکننده نشود.

ترویج سبک زندگی اقتصادی اسلامی نه تنها معیشت افراد را غیرشکننده و مستحکم می‌کند، بلکه به اقتصاد جامعه نیز ثبات و استحکام می‌بخشد. تلاش حداکثری افراد برای آبادانی و پیشرفت جامعه اسلامی، پرهیز مردم از مصرف گرایی و مشارکت داوطلبانه در فقرزدایی با انفاق اموال باعث تامین رشد اقتصادی همراه با عدالت می‌شود و این  امر موجب تداوم استحکام اقتصاد جامعه اسلامی است.

مقاومت اقتصادی در شعب ابی‌طالب

در اوایل ظهور اسلام، مشرکان مکه مسلمانان را با تحریم اقتصادی همه جانبه روبرو کردند ولی مسلمانان در مقابل این تحریم مقاومت کردند. مقاومت تاریخی پیامبر اعظم (ص) در برابر محاصره اقتصادی در شعب ابی‌طالب از جمله مصادیق اجرای اقتصاد مقاومتی به شمار می‌رود. رسول مکرم اسلام در مواجه با تهدیدات امنیتی کفار از راهبردهای متعددی استفاده نمود. ایشان در پاره‌ای از موارد اقدام به امضای صلحنامه و موافقت‌نامه نموده و در پاره‌ای از موارد به جنگ و مبارزه با کافران پرداختند.

اقتصاد مقاومتی پیام عاشورا

امام حسین هنگامی قیام کرد که جامعه اسلامی از درون دچار آسیب شده بود. جای معروف و منکر عوض شده بود؛  معاویه و پس از او یزید برای حفظ سلطنت خود به انواع مفاسد اقتصادی رو آورده بودند از جمله اینکه افراد را برای مقابله با امام حسین تطمیع می‌کردند و به اصطلاح انها را با دادن زر و سکه می‌خریدند. امام حسین به همین مساله  در  صحرای کربلا اشاره می‌کند و بیان می‌دارد که شما به این خاطر به سخنان من گوش نمی‌دهید که شکم‌هایتان از حرام پر شده است.